Amerika ve Avrupa Birliğinin Çinli teknoloji üreticisi Huawei firmasına uyguladığı ambargo sonrasında kendi işletim sistemlerini geliştirdikleri ile ilgili haberler daha da artmaya başladı. Aslında Huawei gibi büyük firmaların bu tür çalışmalar içerisinde olması yadırganamayacak kadar olağan bir durum. Huawei Harmony ve ArcOS İsimli İşletim Sistemleri İle İddialı Geliyor başlıklı nu yazımızda biraz da durum hakkında yorumlarımızı ileteceğiz.
Kim Oluyor Bu Huawei?
Huawei firması sadece cep telefonu ve bilgisayar üretmiyor. Bunların dışında ağ ürünleri de üreten ve hemen hemen bütün dünyada müşterileri olan bir firma. Ülkemizde de Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen Fatih projesinde de Huawei marka ürünleri kullanıldı. Hatta 5G teknolojisini ilk duyuran da Huawei firması.
Günümüzde işletim sistemi geliştirmek zahmetli bir iş değil. Zahmetli olan İşletim sisteminin kullanım alanını geliştirmek ve işletim sistemi üzerinde çalışacak yazılımların sayısını artırmak ve insanların bu ürünleri tercih etmeye ikna etmek.
Bu konuda Huawei firmasının zaten hali hazırda bir müşteri kitlesi mevcut. Mobil pazarda arkasında Çin devletinin desteği olan bu firmanın birkaç yıl içerisinde daha büyük adımlar atacağına inanıyorum.
Kişisel bilgisayarlarda kullanılmak üzere işletim sistemi geliştirme çalışmalarının da büyük bir hızla devam ettiğinden eminim ki Huawei Harmony isimli bir işletim sistemi için Avrupa Patent kurumlarına başvuru yapıldığı ile ilgili haberler teknoloji sitelerinde dolaşmaya başladı bile.
Ülkemizde İşletim Sistemi Çalışmaları Ne Alemde?
Ülkemizde bu konuda çalışmalar yıllar önce başlamış ve Pardus isimli bir işletim sistemi geliştirilmişti. Hatta yazılım ekipleri kendi paket yöneticisi, kurulum yöneticisi yazılımlarını bile geliştirmiş ve Pardus işletim sisteminin kurulum paketine entegre etmişlerdi.
Pardus temelde Linux tabanlı bir işletim sistemi. Bununla birlikte kernel dediğimiz çekirdek yazılımının güncellenmesi, kullanım kolaylığı ve desteklediği yazılım çeşitliliği açısından Debian çekirdeğine geçiş zorunlu oldu ve o eski Pardus Debian temelli bir Linux türevi olarak yerini aldı.
Halen milli ve sürekli güncelleştirilmesi devam etmekte. Daha önce TÜBİTAK ve Uludağ Üniversitesi bir ekip oluşturmuştu fakat Debian altyapısını kullanmaya başladıktan sonra eski ekip Pisi Linux adı ile geliştirmeye devam ettiler.
Resmi dairelerde Pardus kullanılması konusunda çeşitli teşvik edici makaleler, haberler görmekle birlikte ülkenin tamamen Pardus veya başka bir Linux türevine geçmesi kısa vadede bir ütopya olacaktır.
Neden Pardus İşletim Sistemine Hemen Geçemiyoruz?
İşletim sistemleri kullanıcının bilgisayarın temel fonksiyonlarını kullanabilmeleri için eylemlerini donanımlara aktarmak gibi bir görevi var. Yani bir fare tıklamasını, bir tuş basımını donanımların anlayacağı seviyeye indiriyor ve donanımların da tepkilerini kullanıcının anlayacağı şekilde gösteriyor.
Kamu kurumlarında sadece işletim sisteminin sağladığı temel yazılımlar kullanılmıyor. Birçok yardımcı yazılım kullanılıyor ve bu yazılımlar da üreticiler tarafından Microsoft Windows gibi yaygın bir işletim sistemi için hazırlanıyor.
Yani kısacası sadece işletim siteminin değiştirilmesi ile iş bitmiyor. Uyumlu donanımlar kullanmak ve spesifik yazılımların yeni işletim sistemine uygun olanlar ile değiştirilmesi de gerekiyor. Bu da hem zaman hem de maliyet den dolayı kısa vadede mümkün değil.
Fakat devlet uzun vadede mesela 10 veya 20 yılda yeni alınacak olan yazılım ve donanımların Pardus uyumu olması şartını getirebilirse o zaman bu tür bir dönüşüm sağlanabilir.
Elbette bu sürecin yöneticisi olan kişilerin de firmaların oyunlarına kanmaması gerekiyor diye düşünüyorum. Örneğin Microsoft firmasının Milli Eğitime bağlı okullarda Microsoft lisanslarının kullanılması konusunda önceki bakanlarla anlaşma yapması gibi. Bu durum meslek liselerinde Bilişim teknolojileri alanında kullanılan yazılım geliştirme araçlarının da Microsoft temelli olmasına sebep oldu. Açık kaynak yazılım geliştirme konusunda gençlerimizin ufkunu açacak açık kaynak yazılım geliştirme araçlarına daha az yer verilmesi de bu yüzdendir.
Meslek Liselerinde bilişim teknolojileri alanında hazırlanan ders kitaplarında halen Microsoft temelli yazılımlar anlatılmaktadır. Windows İşletim sistemi, Microsoft Office ve Microsoft Visual Studio…
Konudan fazla uzaklaşmadan Huawei firmasının kendi işletim sistemlerini ve kendi donanımlarını geliştirme çabalarını takdirle izliyorum. Çin hayranı değilim sadece çalışan insanlara hayranım. Çinlilerin bu gayretlerini kendi ülkemde faaliyet gösteren bütün yazılımcıların da göstermesini diliyorum.
Ülkemizde gençlerin, yazılım geliştirme konusunda daha fazla desteklenmesi gerekiyor. Meslek liselerinde gençlerin bilişim alanına gitmeleri konusunda devletin daha fazla destek vermesi gerekiyor diye düşünüyorum. Ülkemizin beyinlerinin önce ülkemize hizmet etmelerini sağlamak ve gelişmiş ülkelerde kendilerine sunulan maddi imkânların da sunulması oldukça faydalı olacaktır.
Bir başka yazıda sizlerle tekrar buluşmak dileği ile.
huawei gibi firmaların kendi işletim sistemlerini geliştirmeleri aslında zor değil. sadece işletim sistemini geliştirirken yapacakları insan gücü ve donanım msrafının birim ürün başına maliyetini hesaplamaktalar. Küçük bir ekip ile bir işletim sistemi geliştirip, her ürününde çalışacak şekilde optimize ederse ki o zaman belki başarılı olabilirler. IOS gibi bir işletim sisteminden bahsediyorum. Bununla birlikte kendi geliştirdikleri işletim sistemini açık kaynak yaparlarsa diğer donanım üreticileri de bunu kullanacal ve yardımcı yazılımlarını geliştirilmesi de oldukça hızlı olacaktır
Piyasada Android ve IOS var zaten mobil cihazlar için ne gerek var demek aslında bir tür öğrenilmiş çaresizlik örneğidir. İnovasyon deyimi de burada devreye girmekte. var olan bir ürünün eksiklerini bulup gidermek ve daha iyisini insanlara sunmaktır inovasyon.
Ülkemin gençlerinin yılmadan, usanmadan ne gerek var demeden. Mobil cihazlara yüklenebilecek bir işletim sisteminin gelişitirlmesi adına çalışmaya başlamaları gerekmekte. Linux tabanlı olur, android tabanlı olur farketmez. ama en düşük donanımda bile yüksek performansta çalışabilecek ve temel ihtyaçlaarı kullanabilecek bir işletim sistemi ülkemizin veri güvenliği için bence şart.
hi. I’m using Huawei Mate 10 Pro a few months. It’s very fast and useful phone. I didn’t need anything for communicating or using social network. I think that Thrump wants to start a war at the world and earn money over the killed innocent people. Mexicans, Syrians and the other nations don’t deserve the USA’s negative behaviours.
China is the most powerful nation at the world in my mind. Because there are 2 billion people at there. and They have a lot of weapons and a big army. Of course USA cannot dare to have a war with China. And Russia is the best friend of China. Tech wars and trade wars cannot year China, Russia and the other nations.
It will be the end of USA.
Yes, Huawei phones are very good and qulity phones. I used Huawei ascend G7 and Huawei Honor 7 phones and I was very happy with them. AT the world there are many rules about internationla trade and governments make some deals about them. At China labor is cheap and Government of chine use this at trade and some of the countries live crysis at their economy.
Economical rules can be so annoying.
thanks for your comments
Aslında Amerika’ya yönelik akıllı telefon piyasasındaki tekel olayını bitirmek için yapılmış stratejik ve yerinde bir hamle. zaten Amerika’nın Huawei ye tepkisini koymasının sebebini ben bu işletim sisteminin bilgisinin sızdığı olayına dayandırıyorum. Huawei şimdilik Android işletim sistemine devam edeceğini ama olası bir durumda kendi işletim sistemine geçiş yapacağını açıkladı. Bence bu korku bir müddet piyasaya yeter. Kimsenin kendini vazgeçilmez sanmaması gerekiyor.
oldum olası şu Çinlileri sevemedim gitti. Huawei, Xiaomi, One Plus, ve diğerlerinde hep bir art niyet var. belki de tarihsel bir güvensizlik olabilir.
Huawei olsun diğer Çinli firmalar olsun birlik olduklarınde Android işletim sisteminden daha popüler bir işletim sistemi geliştirebilirler. Bunula birlikte Huawei kendi işletim sistemini geliştirdi ve telefonlarında test etmeye başladı. kendi marketi de hazır, donanım seviyesinde de dışa bağımlılığı tamamen sonlandırırsa artık kimse tutamaz.